Endoskopi
Gastroskopi Nedir?
Gastroskopi; ucunda kendi ışık kaynağı ve kamerası olan, uzun tüp şeklinde bükülebilen, endoskop adı verilen bir aletle, üst sindirim kanalının incelenmesi işlemidir.
Üst sindirim kanalı ağızdan başlayarak, yutak, yemek borusu (özofagus), mide ve onikiparmak bağırsağını (duodenum) içerir.
Gastroskopi, iltihaplı bölgelerin, küçük ülserlerin , poliplerin ve tümörlerin tespit edilmesinde ilaçlı mide filmine göre daha güvenilir bir yöntemdir. Ayrıca gastroskop içerisinden geçirilen ince bir alet yardımıyla ağrısız biyopsi alma şansı da mevcuttur.
Gastroskop içinden geçirilen özel aletler yardımıyla darlıkların genişletilmesi, polip adı verilen tümörlerin cerrahiye gerek kalmadan çıkarılması, yutulan yabancı cisimlerin çıkarılması ve kanamaların tedavisi de mümkündür.
Gastroskopi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Yutma güçlüğü, göğüs arkasında yanma ve ağrı, ağza acı su gelmesi gibi yemek borusunu ilgilendiren hastalıkların teşhisinde; karnın üst kısmında ağrı, yanma, ekşime, bulantı, kusma, tedaviye dirençli kansızlık, nedeni bilinmeyen kilo kaybı gibi mide ve onikiparmak bağırsağını düşündüren hastalıkların teşhisinde.
Ağızdan taze kan gelmesi ve kahve telvesi tarzında kusma veya siyah dışkılama ile kendini belli eden üst sindirim sistemi kanamalarının nedeninin tespit edilmesinde.
Yemek borusu ve mide kanserlerinin teşhis edilmesinde kullanılabilmektedir.
Gastroskopi Öncesi Hazırlık Nasıl Olmalıdır?
Hastanın 8 saat aç olması gereklidir. Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, romatizmal kalp hastalığı, bulaşıcı hastalıkların varlığı, kronik hastalıklarınızın varlığı durumunda işlem öncesinde doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir
Gastroskopi Avantajları Nelerdir?
- Gastroskop denilen alet yaklaşık 1 cm çapında, ucunda ışık ve kamera olan aletle yemek borusu, mide ve ince barsağın üst kısmı direk gözlenir.
- Gereğinde biopsi için parça alınabilir.
- Polip saptanırsa tabanı yakılarak çıkartılabilir.
- Kanama varsa çeşitli yöntemlerle kanama durdurulur.
- Yabancı cisimler çıkarılabilir.
- Darlık varsa balon ile genişletilebilir.
Gastroskopi İşlemi Nasıl Yapılır?
İşlem öncesi boğaz sprey ile uyuşturulur. Spreyin etkisi 15 dakikadır. Öğürme refleksini ve bulantıyı azaltır. Hastanın parmağına oksimetre takılır. Bu cihaz solunum ve kalp atımlarını gösterir
Sol omuzu üzerine yan yatırılır. Bu şekilde sadece lokal anestezi ile işlem yapılabilir. Günümüzde anestezi doktoru eşliğinde sedoanaljezi (yüzeyel anestezi olarak tanımlanabilir)altında da yapılmaktadır. Benim tercih ettiğim yöntem de anestezi eşliğinde olmasıdır. Toplam süre 5-10 dakikadır.
Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın kolonoskop denilen bükülebilir bir aletle incelenmesidir. Bağırsak dışı basılar, bağırsak duvarına ait anormallikler ve bağırsak boşluğundaki patolojiler hakkında bilgi edinmemizi sağlar.
Bağırsak duvarına ait anormallikler:Tümör, polip, divertikül, kolit, damarsal patolojiler.
Bağırsak boşluğuna ait patolojiler:Taşlaşmış dışkı, yabancı cisimler, parazitler, torsiyon .
Kolonoskopi, doktora iltihaplı dokuları, anormal büyümeleri (kitleleri) ve ülserleri görme şansı verir.
Kolonoskopi kalın bağırsak ve rektum kanserlerinin erken teşhisi için yapılan en sık tetkiktir. Aynı zamanda kolonoskopi, bağırsak hareketlerindeki açıklanamayan değişiklikler (uzun süre devam eden ishal, kabızlık gibi), karın ağrısı, makattan kan gelmesi, kilo kaybı gibi bulguların araştırılmasında da kullanılır.
Kolonoskopi Kimlere ve Ne zaman Yapılır?
Kolonoskopinin ideal olanı hastalık belirtileri yokken yaptırmaktır. Böylece hastalıklar oluşmadan veya oluşmuşsa erken evrede tanı konulması ve daha kalıcı tedavi uygulanması mümkündür.
Ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır.
- 50 yaşında hiçbir şikayet olmasada kontrol amaçlı gastroskopi ve kolonoskopi birlikte yapılmalıdır.
- Makattan kanaması olan veya dışkısında gizli kan saptananlarda
- Birinci dereceden akrabalarında kalın bağırsak kanseri olan kişilerde
- Bağırsak kanseri veya polip öyküsü olanlarda.
- Geçmeyen ishali olanlarda ishal nedenini araştırmada
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit, crohn hastalığı) olanlarda.
- Nedeni açıklanamayan kilo kaybında.
- Yaygın kanser metastazı olanlarda ana odağın bulunmasında
- Tedavi ile geçmeyen ve nedeni bulunamayan karın ağrısı olanlarda
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi genelde hastaneye yatırılmadan yapılır. Hastalar acil durumlar dışında, bağırsak temizliği bir gün öncesinden yapılarak işleme alınır. Şikayetleri, yapılan tüm tetkikleri, daha önceki hastalıkları, kullandığı ilaçlar, geçirdiği ameliyatlar dikkatli bir şekilde sorgulanır.
Hastaya kolonoskopi işlemi hekim tarafından ayrıntılı olarak anlatılır. Hastalara gerekli ilaçları damardan verebilmek için damar yolu açılır. Hastanın yaşamsal bulguları (kalp atım sayısı, kan oksijen düzeyi) monitörize edilir.
Bu hazırlıklar yapıldıktan sonra hastaya pozisyon verilerek sedasyon sağlayan ilaçlar yapılır. Sedasyon, kolonoskopi işlemi sırasında hastanın ağrı hissetmemesi için kullanılır. Bağırsak gevşemesi için de ilaç (buscopan) kullanılabilir. Verilen ilaçların etkisi ile hasta uyku haline geçer. Çok zorunlu olmadıkça tam bir anestezi uygulanmaz.
Daha sonra kolonoskop yardımı ile sırasıyla rektum, rektosigmoid bölge, sigmoid kolon, inen kolon, transvers kolon ve çıkan kolon geçilerek çekuma ulaşılır. Daha sonra çekumdan ince bağırsağın son kısmına girilir.
Burası terminal ileum olarak adlandırılır. İnce bağırsağın bu son 20 cm’lik kısmının incelenmesi crohn hastalığı gibi özellikle burayı tutma eğiliminde olan iltihabi bağırsak hastalılarının tanısında çok önemlidir. Kolonoskopide asıl inceleme, kolonoskopu geri çekerken yapılır. Bu çekme işlemi en az 10 dakika sürmelidir.
Kolonoskopi sırasında, daha önce hastadan ve/veya yakınlarından izin almak şartıyla, tedavi edici işlemler yapılabilir. Örneğin bağırsak kanserine dönüşme potansiyeli olan polipler, polipektomi yöntemi ile kolayca alınabilir.
Kolonoskopinin Sonucu Ne Zaman Alınır?
Kolonoskopiyi yapan doktorunuz sonucu hemen değerlendirerek varsa hastalıklar ve tedavileri hakkında size bilgi verecektir. Eğer parça (biyopsi) alınmış ise bunun sonucu için birkaç gün beklemek gerekecektir.
Eğer parça alınmış ise sonucu aldığınızda mutlaka tetkiki isteyen doktorunuzla görüşmelisiniz.
Kolonsokopi ile Tedavi Edici Girişimler
- Polipektomi (Poliplerin çıkarılması)
- Koterizasyon (kanamaları durdurmak için kanayan lezyonların elektrik enerjisi kullanılarak yakılması)
- Skleroterapi (kanamayı durdurucu ilaçların enjeksiyonu)
- Dilatasyon (Daralmış bağırsak bölgelerinin genişletilmesi)
- Detorsiyon (kalın bağırsağın kendi etrafında dönmesinin düzeltilmesi)
- Yabancı cisim çıkarma
Kolonoskopi ile Takip
Kanserli hastaların Polipli hastaların İltihabi bağırsak hastalıklarının Kanamaların Kalın bağırsak kanseri olma ihtimali yüksek hastaların takibinde kullanılır.
